Zanati od kojih može da se živi

Zidari, keramičari, vodoinstalateri i električari među najtraženijim profilima

Mnogo je profesija kojima su tehnološki napredak i digitalizacija pretili da će ih “progutati” i izbrisati sa mape tržišta rada, ali zanati definitivno nisu među njima. Uprkos svim olakšicama koje nam je moderno vrijeme donijelo, potreba za ljudskim radom i vještinama koje je nemoguće zameniti softverima ili mašinama i dalje je prisutna. Čak, izveštaji Zavoda za zapošljavanje Crne Gore pokazuju da su zanatlije među najtraženijim profilima na tržištu rada! Građevinski radovi, instalacije, razne popravke i održavanje domova oblasti su u kojima je potražnja za kvalifikovanim radnom snagom konstantno visoka.

Prema podacima Uprave za statistiku MONSTAT, sektor građevinarstva bilježi konstantan rast u poslednjih nekoliko godina, i to najpre zbog turističkih investicija i infrastrukturnih projekata. U 2022. godini, učešće građevinarstva u ukupnom BDP-u Crne Gore bilo je preko sedam odsto, što ukazuje na visok nivo investicija u ovaj sektor.

Imajući u vidu da turizam čini značajan dio crnogorske ekonomije, sa više od 25 odsto BDP-a, ne čudi što dolazi do povećanja potražnje za zanatlijama koje su potrebne za održavanje i renoviranje hotela, apartmana i drugih turističkih objekata, kao što su stolari, bravari, kamenoresci i krovopokrivači. U regionima visokog turističkog razvoja kao što su Boka Kotorska i primorje u cjelosti, takođe, kategorije poput zidara, vodoinstalatera, električara i keramičara često su deficitarne.

Ljudski rad i dalje na cijeni

Iako je stopa nezaposlenosti u Crnoj Gori relativno visoka (krajem 2022. godine iznosila je oko 17 odsto), zanatlijama je često dosta lakše da pronađu posao usled nedostatka kvalifikovanih majstora u mnogim sektorima.

Kao što je spomenuto, i u 2023. godini zanati koji se tiču građevinarstva i turizma u Crnoj Gori ostaju među najunosnijima. Naročito su traženi zidari, keramičari, vodoinstalateri i električari, koji mogu da dostignu mjesečnu platu između 1.000 i 1.500 eura, u zavisnosti od regije i složenosti posla. Posebno su unosni poslovi u gradovima kao što su Podgorica, Budva i Tivat, gdje je izgradnja u punom jeku.

Sektor ugostiteljstva takođe bilježi rast, uz sve veću potrebu za obučenim radnicima kao što su kuvari i pekari koji su od velikog značaja u turističkim područijama poput Podgorice i primorja. Zanati vezani za popravke i održavanje objekata, poput bravara i staklara, takođe bilježe stabilan rast prihoda.

Iako unosnost zanata zavisi od potražnje, geografskog područja, ali i vještine samog majstora, pojedini zanati važe za isplativije. Tu su i, pored navedenih, vodoinstalateri i električari, neophodni kod različitih, gotovo svakodnevnih popravki u domaćinstvima koji baš zbog toga mogu zarađivati visoke dnevnice.

S obzirom na to da broj vozila u Crnoj Gori konstantno raste, servisi automobila izuzetno su traženi, što znači da iskusni automehaničari i autoelektričari ostvaruju stabilne prihode.

Mnogo je starih zanata koji su i dalje vrlo unosni, naročito u dijelovima Crne Gore u kojima se koriste tradicionalni materijali poput kamena i crepa – to su kamenoresci i majstori za krovove, odnosno, krovopokrivači.

Na kraju, u najunosnija zanimanja danas, koja se mogu podvesti pod zanate, spadaju i brojne frizerske i kozmetičke usluge koje su dodatno potkrepljene trendovima te potražnjom za raznim estetskim procedurama. Frizeri, manikiri i pedikiri mogu da dosegnu visoke prihode, naročito ukoliko rade u turističkim centrima.

Zanati u moderno vrijeme

Iako se zanati često suočavaju sa ne toliko pozitivnim stavom ljudi, naročito mladih, oni zaista mogu da pruže stabilan i visok izvor prihoda. Mnoge zanatlije imaju slobodu da rade samostalno ili pokrenu sopstveni biznis, što im omogućava da kontrolišu svoje radno vrijeme, a samim tim i zaradu. Države i lokalne zajednice često nude subvencije i podsticaje za pokretanje zanatskih radnji, čime se olakšava ulazak u preduzetničke vode. U područjima gdje je potražnja veća od ponude, zarada može da bude veoma konkurentna.

S tim u vezi, u slučaju nekih zanata kao što su kamenoresci, staklari ili krovopokrivači, postoji manjak kvalifikovane radne snage. Ovo znači da će zanatlije u ovim oblastima moći lakše da dođu do posla, ali i naplate više za svoje usluge. Imajući u vidu da se danas mladi često okreću akademskim karijerama, manjak zanatlija ovu profesiju čini unosnijom.

Budući da govorimo o modernom vremenu, pitanja kao što su održivost i podrška lokalnoj ekonomiji sve više dobijaju na značaju. Ovo dovodi do toga da ljudi sve više vrednuju ručno izrađene proizvode i lokalne usluge, što doprinosi jačanju lokalne ekonomije i ekološki održivim praksama.

I.T.